Bạn bè và dối trá,

Mấy tuần nay, biển Đông lại lùm xùm câu chuyện chủ quyền biển đảo, vẫn chuyện lý lẽ cậy mạnh hiếp yếu của Tàu. Cuối cùng thì Việt nam buộc phải ngưng hoạt động ở Bãi Tư Chính, ngay trên vùng biển thuộc chủ quyền của mình. Chuyện bồi thường hay thiệt hại tài lực nhất thời, dẫu có nhiều bao nhiêu đi nữa thì cũng chỉ là chuyện nhỏ bé so với những nguy cơ tham vọng lâu dài của TQ đối với lãnh thổ VN. Dĩ nhiên là từ lâu nay VN & TQ vẫn đã, đang, và cứ là bạn tốt, bạc vàng với nhau. Nhiều người vẫn cứ tin như thế hoặc ít ra giả vờ là mình tin như thế. Khờ khạo hoặc giả dối !

Ở đây, chỉ muốn nói đến khái niệm bạn bè và mặt trái giả dối của nó. Dĩ nhiên ai cũng hiểu trong quan hệ xã giao quốc tế, tay bắt mặt mừng, ôm hôn thắm thiết, cũng không khẳng định được điều gì. Bởi tất cả đều dựa vào quyền lợi quốc gia (hoặc quyền lợi cá nhân núp bóng quốc gia). Tuy nhiên, những quy tắc ứng xử ngoại giao cũng có những lằn ranh nhất định của nó. Những vở kịch không mang tính thuyết phục, kéo dài chỉ làm mất lòng tin lẫn nhau, dối trá nhau, lại khó tạo được niềm tin từ người dân. Thực tế sau lưng những sum sê, tâng bốc gượng gạo là những chiêu trò chính trị, dòm ngó nhau, thậm chí còn ghê tởm nhau.

Trên bản đồ thế giới, cũng có rất nhiều nước nhỏ nằm cạnh nước lớn, nhưng quan hệ láng giềng của họ không nhất thiết phải dối trá nhau, hăm he cướp đoạt nhau như TQ. Ngày xưa, phương tiện thông tin còn hạn chế, dân trí và sự hiểu biết của con người bị giới hạn bởi mức độ kiểm soát thông tin, tính minh bạch, hoặc bưng bít, của từng quốc gia. Ngày nay, thông tin tin tức rộng rãi, mọi người đều có thể tự học hỏi, tìm tòi cho mình những lời giải thích hợp lý về xã hội, lịch sử, nguồn gốc chiến tranh của thế giới và của chính đất nước họ.
Nhớ ngày xưa đôi khi đi giỗ chạp hay nhậu nhẹt gì đó, cũng thường nghe người ta nhắc nhở về ơn nghĩa của TQ. Đã "vô điều kiện" giúp lượng thực vũ khí cho miền bắc VN thời chiến tranh ? Có người lại thắc mắc sao Mỹ gần Cuba thế không "xâm lược" , mà phải chạy qua tuốt VN ? Có người thắc mắc cả sao Liên xô, TQ, tốt thế mà lại ít bạn bè đồng minh trên thế giới ?.... vv... Nghe thì nhiều nhưng mình thường không dám bình luận bởi kiến thức hạn chế, chỉ khuyên họ bây giờ sách báo có nhiều, đa chiều, nên chịu khó đọc để có cái nhìn công bằng và hiểu biết khách quan hơn. Thiết nghĩ một câu hỏi quan trọng hơn mà họ cần hỏi đó là "Nếu VN không phải là thành viên của Quốc tế CS ngày ấy, thì có cuộc chiến "VN War" hay chăng ?". Hiểu điều này thì biết ai nợ ai !

Tóm lại mình nghĩ quan hệ bạn bè giữa VN và TQ nên rõ ràng minh bạch hơn, để khỏi thường xuyên diễn ra cảnh vừa ăn cướp vừa la làng như thế. Đây không phải là lần đầu, mà TQ lâu nay vẫn thường xuyên lợi dụng sự rối ren của VN, để gây hấn, để chiếm đoạt, và để ... nhân từ. Rồi vẫn bạn, vẫn bè, dối trá và mệt mỏi !
Đời thường cũng thế, nhớ có lần một ông anh quen, buồn bã than vãn là có bạn bè đồng hương, đồng trường gì đấy, thường xuyên theo dõi thiêu dệt chuyện đời tư, bôi xấu anh ta. Mình khẳng định nói "đó chắc chắn không phải là bạn của anh, bởi không thể nào có một người bạn đúng nghĩa lại sau lưng nói xấu, đâm thọc bạn mình". Đúng vậy, một người bạn đúng nghĩa họ sẽ bảo vệ, và không xâm phạm quyền lợi cũng như lợi dụng bạn bè của họ. Đó là chưa nói đến những người bạn tốt, hiểu biết, thì họ sẽ công bằng, đối xử phân minh với người khác. Không cứ nhất thiết bạn mình thì đúng, kẻ thù mình thì sai. Người phương Tây cũng có câu nói " We do not lose friends, we just learn who our real ones are." (Tạm dịch: Chúng ta không mất bạn bè, chúng ta chỉ học hiểu ra ai là những người bạn thực sự).

Dĩ nhiên VN không có quyền chọn lựa hàng xóm, nhưng chắc chắn có quyền chọn lựa sự rõ ràng minh bạch trong quan hệ bạn bè với TQ. Tại sao không ? Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản, nhưng ai cũng thắc mắc là tại sao không có câu trả lời chuẩn xác. Tuy nhiên ai cũng ngầm hiểu một lý do !
Điểm quan trọng ở đây là với sự ngang ngược lấn áp của TQ hiện nay, nếu VN không có câu trả lời thích đáng & minh bạch cho quan hệ Việt Trung thì rất khó tạo được niềm tin của người dân.