Ghét thương

Từ ngày ông Trump lên làm tổng thống, ngày nào tuần nào cũng có chuyện nói. Truyền thông, đài TV, thì tha hồ mà chọn đề tài để phê phán & để châm chọc, từ việc riêng đến việc chung. Nhưng nhiều người ủng hộ ông Trump vẫn kiên nhẫn tha thứ cho cách ăn nói phát ngôn, tư duy lãnh đạo của ông, vì họ cho rằng "lời thật mất lòng". Nhiều người tin rằng ông là người giữ lời hứa, sẽ đưa đất nước Mỹ tốt trở lại "great again". Và cứ hy vọng là thế !
Mấy ngày gần đây nước Mỹ lại xôn xao với ông Trump, ngoại có chuyện chú Ủn, nội có chuyện bạo động ở Charlottesville. Người Mỹ bắt đầu đặt câu hỏi nghiêm túc về phân hoá nội bộ, về giá trị đạo đức, về lòng ghét bỏ hận thù giữa các nhóm chống đối và giữa con người với nhau. Nhiều nhóm cực đoan, phân biệt chủng tộc, bắc nam, lâu nay im ắng lại bắt đầu trỗi dậy mạnh mẽ.
Hôm rồi ông Obama đã viết (tweet) trên trang cá nhân của mình, và nhanh chóng trở thành cái "tweet" được nhiều người ưa thích nhất trong lịch sử Twitter:  "No one is born hating another person because of the color of his skin or his background or his religion … People must learn to hate, and if they can learn to hate, they can be taught to love … For love comes more naturally to the human heart than its opposite”. (Tạm dịch: Không ai được sinh ra để căm ghét kẻ khác vì màu da, lý lịch, hoặc tôn giáo .... Người ta phải học cách ghét, và nếu họ có thể học được cách ghét, thì cũng có thể được dạy dỗ cách thương yêu .... Sự thương yêu vốn thường đến với con người tự nhiên hơn những điều ngược lại ". Đúng vậy, "nhân chi sơ vốn bản thiện". Cái ghét cái thương đều được hình thành bởi những nguyên nhân nhất định nào đó.
Và đất nước VN, cũng từng có những giai đoạn căm thù nhau, ghét bỏ nhau, kỳ thị nhau như thế. Ta và địch. Kẻ Nam, người Bắc. Kẻ giàu người nghèo. Lý lịch bản thân, lý lịch nhân thân, ba đời bần cố nông, bảy đời địa chủ .....v.v...
Thế rồi giờ còn căm ghét nhau không ? Ai cũng có thể nhìn quanh và không khó lắm để tìm ra câu trả lời cho riêng mình .
- “Dạ thưa xứ Huế bây chừ. Vẫn còn núi Ngự bên bờ sông Hương” (Bùi Giáng).

Nhìn chung, thiên hạ lâu nay ai cũng biết là "Thượng bất chính, hạ tắc loạn”. Tuy nhiên lòng hận thù đố kỵ, căm ghét nhau lại chưa chắc đến từ những loạn lạc đó, mà đến từ những sự gieo rắc & công cụ tuyên truyền khác. Suy cho cùng, cái riêng trong mỗi con người, cũng như giá trị đạo đức & sự hiểu biết của họ sẽ định đoạt lòng hận thù hay vị tha. Dĩ nhiên không có sự phân hoá, hận thù, ganh ghét nào đem đến những kết quả tốt đẹp !