Tản mạn - Món quà Noel ..

 

Mấy tuần qua ai cũng bận rộn lễ lộc. Trang hoàng, dọn dẹp, quà cáp, tiệc tùng, ăn uống với bạn bè đồng nghiệp … cũng đủ lu bu, hết ngày hết giờ. Vào mùa này ở Mỹ thiên hạ náo nức xôn xao giống như tháng Chạp bên VN. Chỉ khác nhau chút là bên này vào những ngày cuối năm, tiệc tùng quà cáp, thì nhân viên hoặc cấp dưới không cần phải cho quà cáp, hoặc biếu bìa thư cho cấp trên, sếp lớn. Mà ngược lại, làm sếp thì phải dẫn nhân viên đi ăn đi uống, hoặc cho quà. Nhưng đó cũng chỉ là số ít thôi. Năm nào ngon lành (như "trúng số đề", trúng cổ phiếu, tiền thưởng rủng rỉnh) thì sếp mời cả gia đình của nhân viên, khách khứa đối tác, bạn bè. Còn năm nào làm ăn xìu xìu, kinh tế khó khăn, thì cứ nhóm nào chơi theo nhóm đó, ăn uống nhanh gọn, trao quà trao thiệp cho nhau, hoặc ôm nhau cái rồi thôi, mạnh ai nấy về. Chứ chẳng có tăng hai tăng ba gì :-).

Nói chung mùa lễ Noel ở mấy nước phương Tây chủ yếu là gia đình bạn bè người thân gặp mặt, tận hưởng không khí lễ hội ấm áp, thân thiện và cởi mở với nhau. Chứ ngày Noel không nhất thiết mang ý nghĩa tôn giáo, và không chỉ dành riêng cho người có đạo. Tuy nhiên có một số ít tôn giáo hoặc gốc dân di trú khác như Do Thái giáo, Hồi giáo ...họ không ăn mừng Giáng sinh, mà coi mùa này như một kỳ nghỉ phép thường niên, hoặc có những ngày lễ hội riêng của họ như Hanukkah chẳng hạn. Một lý do nữa là vì Noel cận với Tết Tây, nhiều gia đình hoặc công ty thường sắp xếp nghỉ ngơi dài ngày để đi chơi hoặc thăm viếng gia đình bạn bè, nên càng làm cho không khí lễ hội rộn ràng hơn.

Cũng vào mấy dịp này, thì các bà các cô tha hồ đi shopping mua sắm, còn cánh đàn ông thì ngược lại, đa số ngán ngẩm, bị nhiều áp lực vì chẳng biết phải mua quà cáp gì cho đúng. Rất may là những thập niên gần đây, có người phát mình ra "gift card”, nhất là gift card online. Quả là một phát minh vĩ đại, cũng không thua kém gì "keo dính chuột" bên nhà :-).
Còn nói đến quà cáp Noel, thì ôi thôi, cứ đến hẹn lại lên, muôn màu muôn vẻ. Năm nay dịch bệnh hoành hành, chủng mới Omicron phát tán mạnh mẽ, nhưng vẫn không làm yếu đi sức mua sắm của người dân Mỹ. Hàng năm cứ vào dịp này, có nhiều nhà sản xuất, công ty thương mại bị "cháy hàng", còn nhiều người đi mua thì ngược lại, bị "cháy túi". Gần đây dịch bệnh kéo dài, cả thế giới bị khủng hoảng vận chuyển, chuỗi cung ứng, và nhân sự. Cho nên năm nay nhiều công ty thương mại và dịch vụ, đã rối lại càng thêm rối. Có nơi nhận đơn mà không kịp giao hàng hoặc không có hàng để giao. Nhưng đành chịu thôi, con người rồi cũng phải tập quen dần với những biến động của xã hội, và phải biết học cách nhẫn nại hơn ... để khỏi bị "chét" (stress) :-) . 

Nhắc chuyện cũ, nhớ đến cái thị xã ngày xưa mình ở, vỏn vẹn chỉ có 2 cái nhà thờ Roman Catholic, cái cũ cái mới. Thêm cái nhà thờ Tin Lành có trường trung học đệ nhất cấp. Đi ngang mỗi ngày, nhưng cả năm chỉ đến dịp Noel mới có dịp dừng lại, hoặc đi vào bên trong ngắm đèn ngắm hoa, ngắm Chúa Hài đồng trong hang đá máng lừa. Trong xóm mình, có cụ ông tên T làm "ông Trùm" cho cái nhà thờ Cũ. Ngày ngày hai buổi ông ăn mặc nghiêm túc chỉnh chu, cần mẫn chăm lo công việc giáo xứ. Bất kể nắng mưa, ông đúng giờ như một chiếc đồng hồ Thuỵ sĩ. Cả xóm mình ai cũng quen thuộc với tiếng chuông báo lễ nhà thờ. Sớm chiều hai buổi, nhiều người dựa theo tiếng chuông để thức dậy, đi làm, đi học, mở cửa hàng quán, cho heo ăn, cho gà ăn ...v.v. Tuổi thơ của mình luôn coi Cụ T. là một biểu tượng cho đức tin, dâng hiến, và sự tận tụy. Sau năm 75, cả xóm tản mác, kẻ ở người đi, hàng xóm không còn gặp nhau từ dạo ấy. Cụ T có mấy người con làm sĩ quan lớn cho chế độ cũ, có lẽ gia đình đã phải trãi qua nhiều biến động. Còn phần ông ấy chắc hôm nay cũng đã về với Chúa !

Và đó cũng là những gì mình biết về "đạo Chúa" ngày xưa. Bởi vậy những chuyện như tổ chức Giáng sinh, Réveillon, quà cáp Noel...v.v... là những thứ xa lạ đối với tuổi thơ của mình. Mãi cho đến khi lên SG đi học, thì mới bắt đầu làm quen với những điều này. Mình có người bạn học, gia đình đạo gốc, mấy anh em đều chơi đàn cho nhà thờ ở Tăng Nhơn Phú, gần trường sĩ quan Thủ Đức cũ. Mình cũng thường về đó chơi, nên lần hồi biết được thêm nhiều nghi lễ và giáo lý trong đạo. Thời đó mình cũng có nhóm bạn rất thân ở SG. Đứa sinh viên, đứa đạp xích lô, đứa học nghề, đứa kinh doanh, đứa thất nghiệp, đứa công nhân, đứa chờ thời .... nói chung là đủ ngành nghề, nhưng lại rất gắn bó với nhau. Cả đám thường xuyên gặp mặt mỗi tuần. Đặc biệt là những dịp lễ lộc như Noel hoặc tết nhứt, thì hẹn hò la hét thâu đêm suốt sáng. Những quãng ngày đầy ắp kỷ niệm đó dễ gì quên được !

Còn nói đến quà Noel, nhớ lần đầu tiên nhận được tấm thiệp của người cô từ bên Mỹ gởi về. Rất quý, mình giữ mãi, bao nhiêu năm trôi qua, vẫn còn nhớ rõ như in cái hình ảnh đó. Một món quà nữa là vào dịp Noel đầu tiên trên đất Mỹ. Mùa Đông năm đó, gần lễ Giáng sinh, và cũng là lần đầu mình nếm mùi "bão tuyết". Vốn chưa có kinh nghiệm, đến trường vô tình đậu xe ở chỗ trũng. Ra khỏi lớp, tuyết phủ ngập gần hết chiếc xe, không lấy xe ra được. Lội bộ đi đến chỗ làm. Đến nơi, hai lỗ tai lạnh cóng, tím tái không còn cảm giác. Mấy hôm sau, nhân ngày Noel, ông chú làm việc chung, một cựu sĩ quan VNCH, tặng mình chiếc nón len "thầy chùa" có hình logo của đội Redskins. Rất xúc động và vô cùng trân quý, cho dù món quà không đáng là bao. Ở thời buổi chân ướt chân ráo mới đến Mỹ, vui buồn lẫn lộn, tình người là những thứ vô cùng cần thiết và quý báu. Hàng năm vẫn có những món quà Noel khác từ bạn bè và người thân, dẫu có nhiều món giá trị hơn nhiều về mặt vật chất, nhưng rồi vẫn không sao quên được 2 món quà đầu tiên đó. Quả nhiên trong cuộc sống có những điều rất ư là giản dị, nhưng lại đi mãi với chúng ta suốt cả hành trình cho dù vật đổi sao dời !

Mấy hôm nay gia đình mình nghỉ lễ Giáng Sinh ở Savannah, tự nhiên lại lan man nghĩ đến chuyện quà cáp của ngày xửa ngày xưa. Chắc có lẽ vì bản thân thành phố Savannah cũng là một món quà Noel rất đặc biệt của lịch sử nước Mỹ. Nhắc lại chút, nhưng những ai có đọc qua lịch sử nước Mỹ, chắc cũng từng nghe qua câu chuyện này. Chuyện xảy ra vào thời Civil War, chiến tranh Nam Bắc ở Mỹ. Vào năm 1864, quân đội miền Bắc (Union) do tướng William T. Sherman chỉ huy, đánh chiếm Atlanta thuộc tiểu bang Georgia ngày nay. Sau đó, một chiến dịch bạo lực và thần tốc nổi tiếng của tướng Sherman, gọi là "March to the Sea", được chính ông dẫn quân bắt đầu từ thành phố Atlanta kéo ra bờ biển Đại Tây dương. Đi tới đâu tàn phá và hủy diệt đến đó. Ý định của tướng Sherman là thị uy biểu dương sức mạnh để uy hiếp quân đội miền Nam (Confederates), hòng chấm dứt chiến tranh sớm. Gần 6 tuần vừa di chuyển vừa tàn phá, thiêu hủy, không thèm đếm xỉa và liên lạc với ai. Cuối cùng quân đội của tướng Sherman đã đến thành phố Savannah vào trước ngày Noel (22/12/1864). Nhưng chính nơi đây, vẻ đẹp thanh bình của thành phố này đã làm ông chùn tay, không đốt phá nữa. Và đích thân tướng Sherman đã viết lá thư dâng tặng thành phố Savannah cho tổng thống Lincoln như một món quà Noel vào năm đó. Nguyên tác bức thư là “I beg to present you as a Christmas gift the city of Savannah with 150 heavy guns & plenty of ammunition & also about 25000 bales of cotton”. (Tạm dịch là: Tôi xin trân trọng dâng lên Ngài một món quà Giáng Sinh, thành phố Savannah với 150 súng pháo hạng nặng và đạn dược cùng với 25,000 thùng vải sợi). Bức thư được chuyển bằng tàu chiến lên Fort Monroe ở bang Virginia, để đánh dây thép cho kịp đến tay T/T Lincoln vào ngày lễ Giáng sinh năm đó. Một sự trân trọng của kẻ thắng cuộc, và cũng là sự lãng mạn bất ngờ của một vị tướng kiêu ngạo đầy bạo lực ! (Xin coi bản copy nguyên gốc của lá thư nằm ở phần đầu của bài viết này)

Dĩ nhiên là trong lịch sử chiến tranh thế giới, những kiểu ứng xử tương tự như tướng William T. Sherman cũng không phải là hiếm lắm. Thực tế xưa nay có nhiều vị danh tướng đánh đấm giỏi nhưng chưa hẳn là biết cách trị quốc an dân. Ngược lại có những người chưa hề đánh đấm lâm trận, chưa hề biết “thắng thua”, giết chóc là gì, nhưng lại có khả năng trị kỹ đất nước, có tâm có tầm trong công việc điều hành và lãnh đạo. Lòng thương dân yêu nước của họ khiến cho người đời kính phục. Ông Lincoln được coi là một trong số đó. Bởi vậy, khi đọc lá thư trả lời của T/T Lincoln gởi cho tướng Sherman, và thái độ ứng xử của ông về vụ việc tặng "quà cáp" này, mới hiểu thêm tại sao người Mỹ luôn kính trọng và coi ông là vị tổng thống hàng đầu của đất nước Hoa Kỳ. Tất nhiên, xưa nay chuyện ứng phó với nạn kiêu binh của bên “thắng cuộc”, bất kỳ là ở nơi đâu, cũng không hề dễ dàng chút nào. Đặc biệt là đối với những quốc gia hoặc vùng miền có thực trạng dân trí còn thấp kém. Thái độ ứng xử như thế nào để vừa phù hợp với hoàn cảnh thực tại, lại vừa có thể giáo hóa được đám binh tướng đang say men chiến thắng một cách điên dại, trở nên hiểu biết hơn về tình người, về đạo lý gần xa, về lợi ích ngắn dài của dân tộc v.v.. càng là những thứ thách vô cùng khó khăn.

Thực ra trong bất kỳ cuộc chiến tranh nào rồi cũng có bên "thắng", bên "thua". (Mặc dù suy cho cùng thì chính người dân cả đôi bên mới là kẻ thua thực sự). Trong nhiều trường hợp, kẻ “thắng" chưa hẳn là đúng là tốt; mà kẻ "thua" chưa hẳn là sai là xấu. Bởi kết quả cuối cùng của một cuộc chiến còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố khác như thời cuộc, chính trị, xã hội, con người, biến động trên thế giới, hoặc sự can thiệp và sự tác động chính trị của các thế lực ảnh hưởng khác. Ai có đọc qua lịch sử đều hiểu rõ những điều này. Tuy nhiên, chính thái độ ứng xử và cách giải quyết vấn đề của bên "thắng cuộc" sau khi cuộc chiến kết thúc mới là phần quan trọng. Một chiến thắng sẽ trở nên vô nghĩa, hoặc có thể tồi tệ hơn trước, nếu như không tạo ra được sự đoàn kết dân tộc, không đem lại sự phồn thịnh cho đất nước, và hạnh phúc cho người dân. Giá trị mong đợi thực sự của cuộc nội chiến không phải là giết chóc tàn sát lẫn nhau, đánh đổi xương máu để “được làm vua thua làm giặc" như một số người quan niệm. Mà nguyện vọng chính là hóa giải được những mâu thuẫn bất đồng (nổi trội nhất là quan điểm về chính sách nô lệ), đem lại hòa bình thống nhất, cơm no áo ấm cho người dân, tạo dựng được một xã hội bình đẳng dân chủ, dân giàu nước mạnh. T/T Lincoln là người có tầm nhìn, hiểu được điều đó và có khả năng hoá giải được những mâu thuẩn nội bộ, những ảo giác “hơn thua" vô bổ của một số quan binh hám danh, háo thắng thời bấy giờ. Đáng tiếc, lắm khi những con người vĩ đại lại phải chết dưới tay của những kẻ tiểu nhân rất ư tầm thường !

Noel năm nay, thời tiết ở miền Đông nước Mỹ ấm lạ. Đêm đến, làm ly rượu ngồi nhìn con sông Savannah lững lờ trôi về phía Đại Tây dương, thật đẹp. Nghĩ đến những thời gian gần đây, nước Mỹ bị phân hoá trầm trọng, quốc hội hơn thua, coi chuyện đảng phái quan trọng hơn chuyện nước nhà. Bao nhiêu mưu hèn kế bẩn đều đem ra thi thố, ngày càng chia rẽ ngăn cách. Những kẻ cơ hội chủ nghĩa thì bao giờ cũng lợi dụng niềm tin và sự ngây thơ của người lương thiện. Những lá cờ Confederate bao nhiêu năm im ắng, nay lại được đem ra. Antifa, QAnon ... nhóm nọ nhóm kia, những cuộc đập phá, hôi của, hôi chính trị, cơ hội a dua, đạp đổ tượng đài lịch sử. Hết cớ này tìm cớ khác, dựng chuyện đổ lỗi cho nhau. Có nhiều người chưa bao giờ đọc qua trang lịch sử, chỉ nghe đầu này nói lại đầu kia, bị kích động biểu tình đập phá, dèm pha kỳ thị, phi dân chủ mà cứ ngỡ là đang mang trọng trách yêu nước. Ủng hộ, chửi bới, dèm pha, thuyết này thuyết nọ … đầy rẫy trên mạng. Nhiều người do tính chất công việc rảnh rang, suốt ngày copy những tin tức lá cải hoặc thuyết âm mưu hợp với ý mình, rồi cứ thế phát tán cho bạn bè mà không hề kiểm chứng đúng sai. Thậm chí có người chỉ xem qua cái tựa chứ chưa hề đọc hết nội dung đã chuyển đi rồi. Bởi vậy đôi khi có những nhầm lẫn là do truyền thông tin giả từ FB, Youtube, Twitter… nhưng cũng có rất nhiều trường hợp nhầm lẫn là do bạn bè người thân phao tin lệch lạc mà ra. Có nhiều người vì cả tin, không tìm hiểu rõ ràng mà phải vướng vào con đường lao lý, tù tội. Mấy tháng nay, nhóm quốc hội điều tra vụ nổi loạn ngày 6/1, cứ lần hồi lôi hết chuyện này đến chuyện khác. Càng coi càng ngán ngẫm cho những tấm lòng "yêu nước thương dân" của một số vị quan chức quốc hội HK. Cuối cùng ai thắng ai thua, vẫn chưa biết. Nhưng có một điều chắc chắn họ không phải là những con người có khả năng làm cho đất nước này đoàn kết và tốt đẹp hơn !

Còn Savannah, món quà Noel năm nào, khi màn đêm buông xuống, vẫn cứ lung linh sóng nước, đèn hoa như thường lệ. Uống gần hết chai rượu bỗng nghe tiếng đàn piano từ một quán bar hay nhà thờ nào đó văng vẳng bài ca Noel quen thuộc, như đón chào một đêm Giáng sinh tràn đầy hồng ân Thiên chúa. Cũng mong vậy. Cầu cho dịch bệnh sớm qua, và cuộc sống khắp nơi sớm trở lại bình thường. Chúc tất cả các bạn bè thân hữu một năm mới an vui và hạnh phúc.

PN
"Be with a leader when he is right, stay with him when he is still right, but leave him when he is wrong.”

 (A. Lincoln)